Wij zijn Utopia

Het was een van de bestellers van de jaren vijftig. Op Duitse scholen is het nog een verplicht nummer en ook in Nederland is het nog een stokpaardje in de Duitse les. Maar verder is het boek vergeten: vanuit moreel oogpunt heet het totaal verouderd. Toch kent bijna iedereen de titel en zullen velen er vage herinneringen aan hebben. Felle zon, een kale vlakte, een land aan de Middellandse Zee dat niet anders dan Spanje kan zijn. De datering is vaag maar onmiskenbaar: de Spaanse Burgeroorlog. Een transport gevangenen komt bij een klooster. Een van de gevangenen, Paco, blijkt twintig jaar gelden ook al in hetzelfde klooster te zijn geweest, als priester. Hij vraagt in dezelfde cel opgesloten te mogen worden. De jonge luitenant, zijn voornaamste tegenspeler in het boek, staat het hem toe. In die cel speelt zich het verhaal af: in een monologue intérieure denkt Paco voer zijn vroegere leven en discussieert hij met de luitenant die bekent talloze gruweldaden begaan te hebben.